پیروزی انقلاب اسلامی سبب شد تا ایران به عنوان کشوری مستقل و پایگاهی برای آزادی خواهان جهان تبدیل شود، موضوعی که بسیاری از کشورهای استکباری و استبدادی را دچار هراس کرد و از این رو آنها دشمنی های پیدا و پنهانی را علیه نظام اسلامی تدارک دیدند که یکی از این دسیسه ها جنگی ناعادلانه بود که به وسیله رژیم بعثی عراق و با حمایت های مستقیم قدرت های بزرگ به ایران تحمیل شد.
هر چند این جنگ که به عنوان طولانی ترین جنگ نظامی قرن در دنیا معروف شد، زمانی رخ داد که حکومت نوپای جمهوری اسلامی در سال های نخست عمر خود به سر می برد و به لحاظ تشکیلات نظامی هنوز نتوانسته بود که به انسجام لازم دست یابد اما با فرمان و فراخوان امام خمینی(ره) مبنی بر لزوم دفاع از وطن، جوانان شجاع این مرزوبوم برای حضور در جبهه های نبرد شتافتند.
کشورهای بسیاری رژیم بعث را در این تجاوز همراهی می کردند اما با وجود تمام تحریم های ابرقدرت ها، نیروهای مسلح جمهوری اسلامی جانانه در هشت سال دفاع مقدس جنگیدند و اجازه ندادند حتی یک وجب از خاک ایران در تصرف دشمن باقی بماند. جوانان غیور ایرانی فعل خواستن را با تکیه بر توان و ظرفیت داخلی و بومی صرف کردند و با تکیه بر سیاست های مقاومتی، وابستگی های مادی و نظامی کشور را به بیگانگان کاهش دادند و در حالی که ایران به لحاظ تجهیزات نظامی در تحریم شدید قرار داشت با خودکفایی و استفاده از متخصصان داخلی به تجهیز و آماده سازی خود پرداختند و بدین ترتیب دشمن متجاوز و حامیانش را وادار به تسلیم کردند.
در جنگ تحمیلی قشرهای مختلف جامعه با کمک های نقدی و غیر نقدی خود در پشت جبهه ها به تهیه و توزیع وسایل مورد نیاز رزمندگان اقدام می کردند و اعزام صدها کاروان کمک های غیر نقدی شامل لوازم گرماساز، خوراک و پوشاک و پتو به جبهه های حق علیه باطل از طرف انجمن های اسلامی و بسیج اصناف و بازاریان در شهرهای مختلف کشور نشان از همدلی و همراهی همه مردم با جریان دفاع مقدس داشت.
هر سال از 31 شهریور سالروز شروع جنگ تحمیلی هفته دفاع مقدس آغاز می شود و هر کدام از روزهای این هفته به نام خاصی اختصاص یافته که در سال جاری چهارم مهر با عنوان اقتصاد مقاومتی، پشتیبانی مردمی و اصناف، آمادگی دفاعی در جنگ تحمیلی لقب گرفته است.
پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به همین مناسبت با سردار عباس حیدری مقدم مدیر پیشین منابع انسانی بسیج ستاد فرماندهی کل سپاه و از رزمندگان جنگ تحمیلی به گفت و گو پرداخت.
**ایرنا: با توجه به وضعیت ناپایدار اقتصادی در ابتدای پیروزی انقلاب و تحمیل جنگی نابرابر به ملت ایران، پشتیبانی و همدلی مردم و اصناف در دفاع مقدس چه تاثیری در جریان جنگ داشت؟
حیدری مقدم با اشاره به وضعیت اقتصادی و اجتماعی مردم در دوره دفاع مقدس گفت: هر چند در آن زمان مردم در موقعیت بسیار شکننده و سخت اقتصادی به سر می بردند و برای تهیه لوازم ابتدایی زندگی خود با مشکل رو به رو بودند و همچنین به دلیل ترورهای گروهک منافقان و بمباران شهرها به لحاظ بهداشت روانی و امنیت اجتماعی، دوران پر مشقتی را سپری می کردند اما با این وجود برای تامین نیروی انسانی میدان نبرد، جوانان خود را داوطلبانه برای دفاع از کشور می فرستادند.
وی در ادامه بیان داشت: در این وضعیت بازاریان و اصناف برای کمک به رزمندگان در جبهه های جنگ، بخشی از دارایی خود را با وجود مشکل های موجود به جبهه ها ارسال می کردند، همین امر نیز باعث شد تا ارتباطی نزدیک و صمیمی میان نیروهای مسلح با مردم برقرار شود.
**ایرنا: حمایت های مردمی و اصناف را در دوره جنگ تحمیلی چگونه ارزیابی می کنید و اینک چگونه می توان با اقتصاد مقاومتی و حمایت نیروهای داخلی با تحریم ها و تهدیدهای خارجی مواجه شد؟
حیدری مقدم با اشاره به نقش نیروهای داخلی در اقتصاد گفت: در هر کشوری مردم و اصناف مختلف در فراز و نشیب های اقتصادی نقش موثر و کتمان ناپذیری دارند. در دوره دفاع مقدس دولت برای تامین نیازهای جبهه های جنگ به منابع مالی و انسانی نیاز داشت که یکی از مهمترین درآمدهای مالی، فروش نفت بود که به علت تحریم ها این منبع اصلی دچار بحران شد به صورتی که در دوره هایی هزینه استخراج و صدور نفت مقرون به صرفه نبود و در این شرایط فقط منابع داخلی یعنی همان مردم، اصناف و بازاریان می توانستند برای برطرف کردن نیازهای جنگ، کمک کنند. از این رو ستادهای جمع آوری و کمک رسانی به رزمندگان به وسیله اصناف و بازاریان در تمام شهرهای ایران بدون درخواست حکومت و هیچ گونه چشم داشتی و فقط به دلیل وظیفه انسانی، شرعی و میهن دوستی تشکیل شد که دولت را در این زمینه یاری می کردند.
در نتیجه آنچه که مردم و اصناف را در جنگ تحمیلی برای تامین اقدام های پشتیبانی عمومی از رزمندگان ترغیب می کرد روحیه اعتمادی بود که آنها نسبت به سردمداران و خدمتگزاران نظامی در دل داشتند که جایی برای خستگی و ناامیدی باقی نگذاشته بود. از طرفی نیز رزمندگان وقتی در خط مقدم جبهه، برچسب اهدایی اصناف ... بازار شهرستان ... را مشاهده می کردند با روحیه ای بیشتر به مصاف دشمن متجاوز می شتافتند چرا که آنها، مردم و اصناف را در کنار خود احساس می کردند و ناخودآگاه نوعی ارتباط عمیق عاطفی میان رزمندگان و بازاریان برقرار می شد. از طرفی این همراهی برای دولت و مسوولان جنگ نقطه امیدی بود تا درک کنند که نیروی مردمی در صحنه جنگ به طور مخلصانه و بی توقع از آنها حمایت می کنند.
مدیر پیشین منابع انسانی بسیج ستاد فرماندهی کل سپاه عامل انگیزشی میان مردم، اصناف و دولت در جنگ تحمیلی را اعتماد دانست و بیان داشت: این عامل دولت و مردم را به صورت یک ما واحد در آورده بود. اکنون نیز برای اجرای سیاست های راهبردی اقصاد مقاومتی باید میان مردم و حاکمان احساس مشترکی شکل بگیرد که آنها احساس کنند که متعلق به یک خانواده ایرانی هستند؛ خانواده ای که در آن پدر برای زحمت های شبانه روزی و طاقت فرسای خود بر فرزندانش منت نمی گذارد و کاستی ها را با صداقت به آنها اعلام می کند و فرزندان نیز در همیاری پدر انتظار مزد و تشکر ندارند و پدر را مراعات می کنند.
**ایرنا: با وجود تحریم های شدید علیه ایران و حمایت های همه جانبه قدرت های جهانی از صدام، ایران چگونه توانست در این نبرد با به کارگیری سیاست های مقاومتی و اتکا به توان بومی و داخلی مقاومت کند؟
حیدری مقدم در ارتباط با معنای اقتصاد مقاومتی بیان داشت: هر چند اقتصاد مقاومتی سخنی جدید است و یک مدل مشهور جهانی نیست اما در عمل پیشینه ای تاریخی دارد و در حقیقت باور عمیق به منابع ناشناخته کشور است.
این رزمنده جنگ تحمیلی در ادامه با اشاره به تحریم ایران در دوره جنگ تحمیلی، استفاده از ظرفیت های داخلی را در بازپس گیری منطقه های اشغالی را بسیار مهم ارزیابی کرد و گفت: اگر در دوره دفاع مقدس فقط به دیدگاه کارشناسان نظامی کلاسیک تکیه می شد، آزادی خرمشهر به همراه اسارت 19 هزار نیروی دشمن ممکن نبود و فاو با تجهیزات معمولی همچون قایق های سبک قدیمی و ماهیگیری به تصرف رزمندگان ایرانی در نمی آمد. از این رو هنگامی که مسوولان نظامی یقین پیدا کردند که با توجه به تحریم های موجود و تجهیزات محدود نمی توانند در برابر دشمن مدرن که از حمایت های تمام قدرت های جهانی نیز برخوردار است، مقاومت کنند به سراغ منبعی مطمئن و توانمند به نام نیروی داوطلب بسیجی رفتند و با تکیه بر توان ملی برای جبران کمبودهای نظامی از اصل غافلگیری استفاده و این کمبود و تفاوت توان رزمی را این گونه برطرف کردند. به عبارت دیگر به جای تلاش برای دستیابی به تجهیزات مدرن که به علت تحریم امکان پذیر نبود به نیروی بزرگ مردمی روی آوردند که نتیجه آن بازپس گیری بیش از 80 درصد از منطقه های اشغالی از چنگ رژیم بعثی و درخواست سازمان ملل برای اجرای آتش بس و در نهایت صدور قطعنامه 598 با تامین درصد قابل توجهی از خواسته های مشروع ایران شد.
مدیر پیشین منابع انسانی بسیج ستاد فرماندهی کل سپاه توجه به نیروهای داخلی و بومی را در جنگ در جهت سیاست های مقاومتی دانست و اظهار داشت: هنگامی که ارتش عراق با صدها فروند بالگرد شکاری آزادانه شهرهای ایران را بمباران می کرد و سیستم دفاعی ایران از توانایی رویارویی با تهاجم های هوایی آنان برخوردار نبود و همچنین هیچ کدام از کشورهای جهان هم حاضر نبودند که کمترین تجهیزات پدافندی را در اختیار ایران بگذارند، عده ای از نیروهای جوان کشور با گذراندن کمترین دوره آموزشی پدافندی و با توکل به خداوند، جسورانه و با پشتوانه نیروهای داخلی و باوری عمیق، سامانه ای راه اندازی کردند که بالگردهای مدرن میگ 25 عراقی را در بهمن 1365 خورشیدی در اصفهان ساقط و خلبان آن را به اسارت گرفتند تا اینکه دشمن از بمباران شهر دست برداشت. همچنین هنگامی که دشمن بعثی با سیستم های دوربرد و موشک باران، زندگی عادی مردم را مختل کرده بود و کشور به علت تحریم و کینه دشمنان توان دسترسی به هیچ سیستم موشکی را در اختیار نداشت تا عمل بازدارندگی را انجام دهد، عده ای دانشجو با مدیریت حسن طهرانی مقدم با تکیه بر توان بومی و باور عمیق به توانستن مبنی بر اقتصاد مقاومتی و با مهندسی معکوس بر روی یک نمونه موشک، موفق شدند در مدتی کوتاه با شلیک و اصابت نخستین موشک به بغداد، همگان را به حیرت و تحسین وادارند در نتیجه باید بیان داشت که مردم ایران در دوران دفاع مقدس توانستند به بسیاری از خواسته های خود دست یابند چون با عزم و اراده ملی همراه بود و امروز هم مردم باید بدانند که با تکیه بر اقتصاد مقاومتی و توان داخلی اگر بخواهند می توانند به بسیاری از خواسته های خود جامه عمل بپوشانند.
حیدری مقدم همچنین با اشاره به نقش و تاثیر حضور نیروهای مردمی در جنگ اظهار داشت: اگر در سال نخست جنگ، ایران هیچ پیروزی را در میدان نبرد کسب نکرد اما در سال دوم، بیش از 80 درصد از منطقه های اشغال شده، آزاد شد که این امر به دلیل حضور نیروهای داوطلب و مردمی بود که به جبهه های جنگ سرازیر شدند و این باور در میان کارشناسان نظامی کلاسیک به یقین تبدیل شد که فقط در سایه حمایت و پشتیبانی های مردمی می توان بر دشمن متجاوز پیروز شد.
این رزمنده جنگ تحمیلی در پایان در ارتباط با تحریم ها و تهدیدهای موجود علیه ایران یادآور شد: هیچ گونه نگرانی برای تهدیدهای مستمر دشمنان وجود ندارد چرا که مردم و مسوولان به توان و منابع داخلی خود باور و ایمان عمیق تری یافته اند و اینک ایران در بسیاری از عرصه ها به ویژه زمینه های اقتصادی و نیروی انسانی نسبت به دوران دفاع مقدس بسیار مترقی تر و پیشرفته تر شده و نتیجه های راهبردی و تجربه گرانبهایی در زمینه های مختلف به دست آورده است و همچنین برای نفوذناپذیری هرچه بیشتر کشور بایستی که دولت به توان مردم و اصناف باور داشته باشد و همچنین مردم و اصناف هم باید همان صفت های پسندیده دوران دفاع مقدس همچون قناعت، درستی، رعایت حال جامعه، صبر و استقامت و کسب روزی حلال را در خود زنده نگاه دارند.